Huidproblemen na een kankerbehandeling: hoe herken je het en wat kun je ertegen doen?

september 2023 Beter Leven Willem Van Altena

Mensen reageren op allerlei manieren op verschillende vormen van kankerbehandeling. Een van de meest voorkomende bijwerkingen van een kankerbehandeling is een chemo-uitslag. Deze uitslag kan op het gezicht, nek, hoofdhuid, bovenrug en borst verschijnen. Hoewel een chemo-uitslag op elk moment tijdens de behandeling kan optreden, komt dit het meest voor binnen de eerste twee tot drie weken. Aangeraden wordt om altijd een arts raadplegen als men huidirritatie opmerkt na het ontvangen van chemotherapie of bestraling, vooral als het langer dan twee dagen aanhoudt.

Kankerbehandelingen die tot een chemo-uitslag kunnen leiden, zijn onder andere:

  • Chemotherapie
  • Radiotherapie
  • Immunotherapie
  • Doelgerichte therapie
  • Stamceltransplantatie

De verschijning van een chemo-uitslag kan ook een teken zijn dat iemand een allergische reactie heeft op een specifiek medicijn. Wie merkt dat er zich een chemo-uitslag ontwikkelt, kan via de behandelaar een huidbiopsie af laten nemen om een diagnose te stellen.

Huiduitslag als gevolg van kankerbehandeling kan verschillende vormen aannemen.

Papulopustulaire uitslag

Papulopustulaire uitslag komt meestal voor op het gezicht, de borst of de bovenrug, maar kan ook op de buik, armen, benen en billen verschijnen. Het is een veelvoorkomende bijwerking bij mensen van wie de kankerbehandeling een medicijn bevat dat de epidermale groeifactor receptor (EGFR) remt. De chemo-uitslag ziet er meestal uit als een groep kleine puistjes en met pus gevulde blaasjes. Mensen met deze vorm van chemo-uitslag kunnen ook pijn en jeuk ervaren.

Bestralingsdermatitis

Bestralingsdermatitis is vaak een bijwerking van bestralingstherapie. De röntgenstralen die tijdens de behandeling worden gebruikt, kunnen de huid beschadigen. Bestralingsdermatitis treedt meestal op in de gebieden waar de röntgenstralen zijn gepasseerd. Er kan ook ontsteking zijn in zowel de binnenste als de buitenste lagen van de huid. De ernst van deze vorm van chemo-uitslag hangt af van de totale stralingsdosis die aan een patiënt is gegeven en de duur van de stralingstherapie.
Bestralingsdermatitis verschijnt meestal binnen 90 dagen na het ontvangen van bestralingstherapie. Het kan er op verschillende manieren uitzien, waaronder:

  • Rode huid
  • Schilferige huid
  • Afgestorven huidcellen
  • Zweren op de huid

Een arts kan de volgende praktijken aanbevelen voordat iemand bestralingstherapie ontvangt om de ontwikkeling van een chemo-uitslag te voorkomen:

  • De huid heel voorzichtig wassen met warm water om bacteriën te verwijderen en irritatie te voorkomen.
  • Een zachte reiniger met een lage pH-waarde gebruiken voor het reinigen.
  • Niet scrubben op lijnen in uw huid.
  • Stoppen met scheren om uw huid niet te irriteren.
  • Vochtinbrengende crème aanbrengen, behalve op open wonden

Radiatie-recallfenomeen

Bij patiënten die zijn bestraald in verband met een tumor kan zich bij latere chemotherapie in het bestraalde gebied een zogenaamde ‘uitgestelde reactie op bestraling’ (‘radiatie-recallfenomeen’) voordoen. Dit is een acute ontstekingsvorm van chemo-uitslag die kan optreden nadat chemotherapie aan een patiënt is toegediend na bestralingstherapie. Het is een van de meer unieke vormen van chemo-uitslag, en er is nog veel onbekend over specifieke combinaties die de aandoening triggeren. Wanneer radiatie-recall op de huid verschijnt, kan het lijken op een ernstige zonnebrand. Men kan ook pijn, blaarvorming, afschilfering, roodheid en zwelling ervaren. Het treft meestal gebieden in het lichaam waar een patiënt bestraling heeft ontvangen, samen met: de longen, de mond, de slokdarm, het strottenhoofd, verschillende spiergroepen, de hersenen en de handen en voeten.

Het zogeheten hand-voet syndroom is een huidreactie die optreedt wanneer een kleine hoeveelheid medicatie uit de behandeling begint te lekken uit kleine bloedvaten, meestal op de handen en voeten. Symptomen in die gebieden kunnen zijn: gevoelloosheid, roodheid, gevoeligheid, uitslag, zwelling, irritaties en ongemak.

Een arts kan de beste behandeling voor chemo-uitslag bepalen. Remedies voor chemo-uitslag variëren afhankelijk van de vorm van chemo-uitslag die een patiënt ervaart. Een kankerbehandelaar kan aanraden bepaalde milde zepen, moisturizers en lotions te gebruiken om symptomen te verlichten. Maar artsen kunnen ook ideeën hebben over voorgeschreven medicijnen die de verschijning en het daaruit voortvloeiende ongemak van chemo-uitslag kunnen verminderen.

Meer informatie

Bezoek de website Kanker.nl voor meer informatie over bijwerkingen van kankerbehandelingen.