Hematologische aandoeningen en corona: wat zijn de gevolgen en wat zijn de risico’s?

april 2020 Corona Willem Van Altena

Wat hebben de corona-uitbraak en de ziekte COVID-19 voor gevolgen voor mensen die lijden aan hematologische en hemato-oncologische aandoeningen? Bekend is dat het ziekteverloop na een besmetting met het coronavirus vooral bij ouderen en kwetsbare mensen, zoals longpatiënten, zeer ernstig kan verlopen. De bedreiging is er op drie gebieden: mensen zijn bevattelijker voor een besmetting, hebben meer kans om veel zieker te worden dan anderen, en hebben meer tijd nodig om weer beter te worden.

Ook mensen met hemato-oncologische aandoeningen vormen een risicogroep. Patiëntenvereniging Hematon geeft aan welke groepen patiënten zelfs extra voorzichtig moeten zijn, omdat ze in een hoogrisicogroep vallen.

  • Mensen die nu in medicinale behandeling zijn tegen leukemie, lymfklierkanker of beenmergkanker. Het gaat dan om behandeling in alle vormen: tabletten, injecties of per infuus. Onderhoudsbehandelingen vallen ook in de gevarengroep. Radiotherapie verhoogt het risico echter niet.
  • Mensen die minder dan een jaar geleden een allogene stamceltransplantatie hebben ondergaan. Zij krijgen namelijk medicatie om het eigen immuunsysteem te dempen, om afstoting van de stamcellen te voorkomen. Dat maakt deze patiënten extra kwetsbaar voor infecties.
  • Mensen die minder dan een jaar geleden een stamceltransplantatie met eigen cellen hebben gehad (autologe stamceltransplantatie). Ook bij deze behandeling worden namelijk afweeronderdrukkende medicijnen toegediend.
  • Mensen die bepaalde medicijnen slikken of die met een verlaagde weerstand kampen vallen ook in de risicogroep. Dat kunnen mensen zijn met een auto-immuunziekte, maar ook mensen die de ontstekingsremmer prednison slikken.

Speciale website

In principe zullen hemato-oncologische behandelingen ook tijdens de coronamaatregelen gewoon doorgaan zoals gepland, soms met enige aanpassingen. De Nederlandse hematologen hebben daar specifieke richtlijnen voor afgesproken die voor elk ziektebeeld anders kunnen zijn. Raadpleeg de speciale website van patiëntenvereniging Hematon voor de laatste informatie. Het gaat hierbij wel om richtlijnen, maar elke behandeling blijft maatwerk en wordt in overleg tussen de patiënt en de hematoloog vastgesteld.

Extra voorzichtigheid

Mensen met een hemato-oncologische aandoening wordt aangeraden om de RIVM-adviezen na te leven, maar dan wel aangevuld met extra maatregelen. Handen wassen dus, thuis werken indien mogelijk, zo min mogelijk buiten komen en hoesten in de elleboog… Het zijn inmiddels algemeen bekende regels.

Bovenop die regels wordt hemato-oncologische patiënten aanbevolen om de 1,5 meter ‘social distancing’ het liefst ook in de thuissituatie toe te passen met de eigen gezinsleden, zeker als zij buiten de deur komen. Ook wordt dringend aangeraden om – telefonisch – contact met de huisarts te zoeken als een huisgenoot klachten als hoesten, neusverkoudheid of koorts vertoont.

Wie daarnaast in een van de vier genoemde hoogrisicogroepen valt, moet extra voorzichtig zijn en kan zelfs beter 2 meter als afstandsnorm hanteren. Daarnaast is het zaak om grotere groepen mensen vermijden. Aangeraden wordt dus om anderen boodschappen te laten doen, of op stille momenten naar de winkels te gaan. Wandelen, fietsen of tuinieren kunnen natuurlijk allemaal wel.

Wanneer een hemato-oncologische patiënt zelf klachten als hoesten, kortademigheid of koorts krijgt, wordt dringend aangeraden de huisarts te bellen, of bij verergering van de symptomen – lang niet elke hoestbui is meteen corona – contact te zoeken met de hematoloog.

Hemofiliepatiënten

Voor hemofiliepatiënten verandert er relatief weinig vanwege de coronacrisis. In tegenstelling tot hemato-oncologische patiënten vallen zij niet in de kwetsbare groep, mits ze geen andere aandoeningen, zoals HIV of hepatitis C, hebben. Vooralsnog dreigt er ook geen tekort aan stollingsfactoren; zowel patiëntenvereniging NVHP als de organisatie van hemofiliespecialisten NVHB denken dat productie en voorraden van stollingsfactoren niet in gevaar zijn. Als dat wel dreigt te gebeuren, treedt er een speciaal Calamiteitenprotocol in werking dat de verdeling van de stollingsfactoren reguleert. Dit om te voorkomen dat patiënten stollingsfactoren gaan hamsteren.

Belangrijk voor mensen met hemofilie en andere stollingsziekten is om geen aspirine of NSAID’s zoals ibuprofen in te nemen, ook niet als ze door het coronavirus ziek worden. Gebruik alleen middelen met paracetamol, is het advies.

Meer informatie

Raadpleeg regelmatig de corona-informatie van het RIVM waar de meest actuele informatie te vinden is.

Voor patiënten die lijden aan CML is er een eigen website van patiëntenvereniging CMylife over corona en CML.

Patiënten met hemofilie vinden de laatste informatie bij .

De Stichting Zeldzame Bloedziekten SZB heeft ook een speciale informatiewebsite.