Mensen die ooit een behandeling voor hodgkinlymfoom hebben ondergaan hebben later in hun leven een verhoogd risico op cardiovasculaire problemen. Op zich was dat al langer bekend, maar de bestaande modellen waarmee het risico op hart- en vaatziekten werd berekend richtten zich hoofdzakelijk op overlevenden van kanker in hun kindertijd. Nieuw onderzoek door onderzoekers van het Nederlands Kanker Instituut (NKI) in Amsterdam heeft nu een model opgeleverd dat het risico op cardiovasculaire aandoeningen in kaart brengt voor adolescente en volwassen hodgkinpatiënten. Het model kan overlevenden van hodgkinlymfoom identificeren die baat hebben bij gerichte screening en preventieve behandeling van hartproblemen. De studie is recent gepubliceerd in het Journal of Clinical Oncology.
Voor het onderzoek gebruikten de Amsterdamse wetenschappers data van een multicenter cohort van 1433 5-jaarsoverlevenden, die op de leeftijd van 18-50 jaar in 5 ziekenhuizen waren gediagnosticeerd het hodgkinlymfoom, en tussen 1965 en 2000 waren behandeld. Specifiek werd gekeken naar de toegediende chemotherapie, volumes en doses radiotherapie en cardiovasculaire follow-up. Met specifieke rekenmodellen werden cumulatieve incidenties geschat voor kransslagaderfalen (‘coronary heart disease’, CHD) en hartfalen (HF), waarbij ook risico’s op andere doodsoorzaken werden meegenomen. Als voorspellers golden: leeftijd bij diagnose, geslacht, roken, radiotherapie en behandeling met anthracyclines. Een Canadees cohort van 708 hodgkinoverlevenden van eveneens 18-50 jaar bij diagnose, die waren behandeld tussen 1988 en 2004 fungeerde als controle.
Na een mediane follow-up van 24 jaar hadden 341 van de 1433 overlevenden CHD ontwikkeld en 102 HF. Het model voorspelde deze complicaties voor 20 en 30 jaar na behandeling met matige tot goede algehele kalibratie en matige discriminatie (AUC’s 0,68-0,74). Dit werd bevestigd met externe validatie. Op basis van het ontwikkelde model varieerde het 30-jarig risico van 4% tot 78% voor CHD en 3% tot 46% voor HF, afhankelijk van risicofactoren.
In de nieuwe studie hebben de onderzoekers specifiek de patiëntkarakteristieken en behandelgegevens kunnen omzetten naar een individueel risico. Een behandelaar kan nu het risico na een bepaalde follow-upduur uitrekenen op basis van leeftijd van de patiënt, hoeveelheid bestraling op het mediastinum en dosis anthracyclines. Bestraling op het mediastinum is een risicofactor omdat daarbij het hart in het bestralingsveld ligt. En van anthracyclines is al langer bekend dat zij een rol kunnen spelen op langere termijn bij het ontstaan van hartfalen.
Met behulp van de uitkomsten van het rekenmodel kunnen ex-hodgkinpatiënten nazorg op maat krijgen. Daarbij valt te denken aan leefstijladviezen krijgen om de kans op een laat effect op het hart te verkleinen.
Referentie
