Willem van Altena

Bruton-tyrosinekinaseremmer ibrutinib optimaliseert CLL-behandeling voor ouderen

Immunoglobuline therapie reduceert geen ernstige infecties bij patiënten met CLL

Recent onderzoek uit Australië toont aan dat immunoglobuline vervangingstherapie bij patiënten met chronische lymfatische leukemie (CLL) niet leidt tot een vermindering van ernstige infecties die ziekenhuisopnames vereisen. Ondanks een toenemend gebruik van deze dure behandeling over de jaren, nam het aantal ernstige infecties juist toe. Deze bevinding heeft mogelijk implicaties voor het klinische beleid en de richtlijnen rondom het gebruik van immunoglobulinen bij CLL. De studie werd uitgevoerd onder leiding van gezondheids-econome en PhD-kandidate Sara Carrillo de Albornoz van Monash University in Melbourne, Australië. De resultaten werden gepubliceerd in juli 2025 in het tijdschrift Blood Advances.

Ask Aletta bundelt 100% betrouwbare medische informatie in één zoekmachine

Tijs Stehmann Foto: Julian du Perron

In de medische wereld is het cruciaal dat adviezen volledig correct en betrouwbaar zijn. Met de komst van kunstmatige intelligentie (AI) is het thema betrouwbaarheid actueler dan ooit: hoe waarborg je dat medische informatie klopt in een tijdperk waarin AI steeds vaker wordt ingezet? Overal worden ‘large language’-modellen en zelflerende algoritmes ingezet, maar daar kleven vaak haken en ogen aan. Een opvallende Nederlandse innovatie is Ask Aletta, een AI-gestuurde medische vraagbaak, speciaal bedoeld voor professionals in de zorg. Deze AI-zoekmachine is mede-ontwikkeld door kinderarts Tijs Stehmann om medische professionals werk uit handen te nemen en tijd te besparen. Inmiddels gebruikt één op de tien huisartsen in Nederland deze digitale vraagbaak.

Heruitgifte oncolytica als sleutel tot minder verspilling en lagere milieu-impact

Charlotte Bekker (Radboudumc)

Geneesmiddelen redden levens, maar drukken zwaar op het milieu en het zorgbudget. Vooral in de oncologie en hematologie belanden aanzienlijke hoeveelheden ongebruikte, vaak zeer kostbare medicatie in de verbrandingsoven. Onderzoeker dr. Charlotte Bekker (Radboudumc) onderzoekt hoe gecontroleerde heruitgifte verspilling kan tegengaan en pleit voor structurele implementatie. Momenteel werkt zij als assistent professor bij de afdeling Farmacie, farmacologie en toxicologie van het Radboudumc. Zij leidt diverse onderzoeksprojecten naar het voorkomen van medicijnverspilling, het mogelijk maken van veilig heruitgeven van ongebruikte medicijnen, het ondersteunen van therapietrouw en het verkennen van patiëntgestuurde dosisverlaging via gezamenlijke besluitvorming.

Diagnostiek van zeldzame kindertumoren

De accurate diagnose van zeldzame tumoren bij kinderen vormt een cruciale maar complexe uitdaging binnen de kindergeneeskunde. Traditionele diagnostiek richt zich vooral op histologie en morfologie van tumorweefsel, maar deze technieken kunnen grensgevallen en zeldzame subtypen onvoldoende onderscheiden. Met de opkomst van geavanceerde moleculaire technieken, zoals ‘genome wide profiling’ en RNA-sequencing, ontstaat er een nieuw paradigma waarin tumoren op basis van hun moleculaire signatuur kunnen worden geclassificeerd. Dit opent mogelijkheden voor meer objectieve, reproduceerbare en gedetailleerde diagnostiek, belangrijk voor het bepalen van de best passende behandeling en prognose bij kinderen met kanker.

Prof. dr. Neeltje Steeghs over vroege klinische medicijnontwikkeling in de oncologie

Neeltje Steeghs foto: Thomas Dobber, UMC Utrecht

Accelerator is een nationaal samenwerkingsverband dat zich richt op het versnellen van de ontwikkeling van nieuwe kankergeneesmiddelen. Het programma integreert innovatieve methoden zoals het gebruik van patiëntcohorten, patiëntafgeleide organoïden en kunstmatige intelligentie om de preklinische ontwikkeling van kankertherapieën efficiënter, sneller en goedkoper te maken. Het uiteindelijke doel is om doelgerichtere medicijnen sneller bij de juiste patiënt te krijgen en zo de kwaliteit van leven van kankerpatiënten te verbeteren. Prof. dr. Neeltje Steeghs (NKI, Utrecht UMC) speelt een leidende rol binnen Oncode Accelerator als coördinator van het Nationaal Platform voor Vroege Klinische Studies. Haar taak is het versnellen van de overgang van nieuwe laboratoriumvondsten naar vroege klinische studies, zodat veelbelovende therapieën sneller bij patiënten terechtkomen. Zij verbetert de samenwerking tussen onderzoekers en behandelaars in heel Nederland, vermindert administratieve barrières, en zet zich in voor een nationale infrastructuur waarmee patiënten makkelijker toegang krijgen tot geschikte klinische studies, ongeacht in welk ziekenhuis ze zich bevinden. Daarnaast stimuleert ze het rationeel gebruik van bestaande geneesmiddelen, met aandacht voor dosisoptimalisatie voor individuele patiënten. Haar drijvende ambitie: dat patiënten, ongeacht hun behandellocatie, kunnen deelnemen aan de meest innovatieve behandelingen.

MorphoMIL: op AIgebaseerde technologie analyseert 3D-celvormen en kan ontwikkeling kankermedicijnen versnellen

Wetenschappers van The Institute of Cancer Research (ICR) in Londen (VK) hebben een geavanceerde AI-methode ontwikkeld die met 99,3% nauwkeurigheid kan voorspellen hoe kankercellen reageren op medicijnen, puur door hun driedimensionale vorm te analyseren. De technologie, MorphoMIL genaamd, onderzocht meer dan 95.000 melanoomcellen en ontdekte zelfs minimale verschillen tussen medicijnen met vergelijkbare werking. Het onderzoek, gepubliceerd in het vaktijdschrift Cell Systems, kan de ontwikkeling van nieuwe kankerbehandelingen mogelijk met jaren versnellen.