dr. R. van Wijk

Osmotische gradiënt-ektacytometrie: toepassing in de klinisch diagnostische praktijk bij hereditaire hemolytische anemie

SAMENVATTING

Osmotische gradiënt-ektacytometrie is een test die wordt toegepast in de diagnostiek van hereditaire hemolytische anemie. Bij ektacytometrie wordt de vervormbaarheid gemeten van rode bloedcellen door een kracht op de cellen uit te oefenen en de mate van uitrekking te kwantificeren. Vervolgens wordt bij osmotische gradiënt-ektacytometrie deze kracht op rode bloedcellen uitgeoefend terwijl de cel ook wordt blootgesteld aan een steeds veranderende osmolariteit. Deze techniek is een alom geaccepteerde test om membraanstoornissen en hydratatiestoornissen van de rode bloedcel te diagnosticeren. Rodebloedcelaandoeningen die kunnen worden gediagnostiseerd met behulp van osmotische gradiënt-ektacytometrie zijn hereditaire sferocytose, hereditaire elliptocytose, hereditaire pyropoikilocytose, hereditaire xerocytose, ‘Southeast Asian’ ovalocytose en overgehydrateerde stomatocytose.

(NED TIJDSCHR HEMATOL 2025;22:227–32)

Uw diagnose?

Elke medische behandeling begint met het stellen van de juiste diagnose. Deze diagnose ligt echter niet altijd meteen voor de hand. Zoals bij de volgende casus:
Een à terme neonaat werd enkele uren postpartum opgenomen in verband met verdenking op een infectie na langdurig gebroken vliezen. Bij lichamelijk onderzoek viel op dat hij bleek-geel van kleur was en een systolische souffle had, graad II-III/VI. Bij het bloedonderzoek bij opname bleek dat er sprake was van anemie met een hemoglobine van 7 mmol/l (normale referentie neonaten 8–14 mmol/l) met een normaal MCV.
Wat is uw diagnose?

(NED TIJDSCHR HEMATOL 2023;20:410–11)

Protonpompremmers in de behandeling van secundaire hemochromatose bij erfelijke bloedarmoedes: een fase III placebogecontroleerde gerandomiseerde ‘cross-over’ klinische studie

SAMENVATTING

IJzerstapeling is een ernstige complicatie van erfelijke bloedarmoedes. Behandeling met ijzerchelatoren wordt bemoeilijkt door bijwerkingen, hoge kosten en beperkte beschikbaarheid in juist de landen met een hoge prevalentie van erfelijke bloedarmoedes. In deze fase III gerandomiseerde placebogecontroleerde studie ontvingen volwassen patiënten met niet-transfusie-afhankelijke erfelijke bloedarmoedes met milde tot matige ijzerstapeling esomeprazol en placebo gedurende 12 maanden in een ‘cross-over design’. Het primaire eindpunt was verandering van het leverijzergehalte vastgelegd met MRI. In totaal werden 30 deelnemers geïncludeerd in de studie. Behandeling met esomeprazol resulteerde in een statistisch significante vermindering van het leverijzergehalte; de afname was 0,55 mg Fe/g dw groter dan na behandeling met placebo (95%-BI 0,05–1,06; p=0,03). Het mediane leverijzergehalte bij aanvang van esomeprazol was 4,99 versus 4,49 mg Fe/g dw bij aanvang van placebo. Het gemiddelde delta leverijzergehalte na behandeling met esomeprazol was -0,57 (SD 1,20) versus -0,11 mg Fe/g dw (SD 0,75) na behandeling met placebo. Behandeling met esomeprazol werd goed verdragen, de gemelde bijwerkingen waren mild en geen van de patiënten trok zich terug uit de studie vanwege bijwerkingen. Samengevat resulteerde esomeprazol in een significante verlaging van het leverijzergehalte in vergelijk met placebo bij een heterogene groep patiënten met niet-transfusie-afhankelijke erfelijke bloedarmoedes. Vanuit een internationaal perspectief kan dit resultaat belangrijke implicaties hebben, gezien het feit dat protonpompremmers vaak de enige realistische therapie zijn voor veel patiënten die geen toegang hebben tot ijzerchelatoren.

(NED TIJDSCHR HEMATOL 2022;19:325–33)

Pyruvaatkinase-activatie door mitapivat (AG-348) bij sikkelcelziekte: de ESTIMATE-studie

SAMENVATTING

Sikkelcelziekte is een ernstige, erfelijke hemoglobinopathie die gepaard gaat met anemie, pijnlijke vaso-occlusieve crisen en orgaanschade. De ESTIMATE-studie is een fase 2-studie met als doel de veiligheid en werkzaamheid van mitapivat bij patiënten met sikkelcelziekte te onderzoeken. Mitapivat activeert en stabiliseert pyruvaatkinase, een enzym betrokken bij het metabolisme van erytrocyten waardoor de intracellulaire hoeveelheid ATP verhoogt en de hoeveelheid 2–3-DPG verlaagt, hetgeen resulteert in een verhoogde zuurstofaffiniteit. Recentelijk zijn de resultaten van de eerste fase 2-studie bij patiënten met pyruvaatkinasedeficiëntie gepubliceerd, waarin mitapivat een goed veiligheidsprofiel had en hemoglobine bij de helft van de patiënten met meer dan 0,6 mmol/l steeg. Ongepubliceerde resultaten (manuscript in voorbereiding) suggereren dat mitapivat het cellulaire metabolisme verbetert en het sikkelen vermindert.

(NED TIJDSCHR HEMATOL 2020;17:310-2)

Uw diagnose?

(NED TIJDSCHR HEMATOL 2020;17:135–6)

Uw diagnose?

(NED TIJDSCHR HEMATOL 2018;15:304–5)

Diagnostiek bij hemolytische anemie

SAMENVATTING

Recentelijk zijn de therapeutische mogelijkheden voor patiënten met zeldzame hemolytische anemie enorm toegenomen. Het belang van een juiste diagnose wordt dus steeds groter. In dit overzichtsartikel geven we met behulp van een stroomschema handvatten voor de diagnostiek naar de diverse oorzaken van hemolyse.

(NED TIJDSCHR HEMATOL 2017;14:64–74)