Zweedse studie legt verband tussen tattoos en verhoogd risico op lymfeklierkanker

juni 2024 Wetenschap Willem Van Altena

Een recente studie door wetenschappers van de universiteit van Lund in Zweden suggereert dat tattoos mogelijk een risicofactor zijn voor kanker in het lymfestelsel, specifiek voor lymfoom. De onderzoekers benadrukken echter dat het maar om een kleine risicoverhoging gaat, en dat lymfoom een zeldzame vorm van kanker is. Daarnaast is er meer onderzoek nodig om de associatie te bevestigen en beter te begrijpen.

Vreemd element

De huidige kennis over de langetermijneffecten van tattoos op de gezondheid is beperkt, en het onderzoek naar dit onderwerp is nog schaars. Het is bekend dat wanneer tattoo-inkt in de huid wordt geïnjecteerd, het lichaam dit als een vreemd element interpreteert en het immuunsysteem activeert. Een aanzienlijk deel van de inkt wordt vervolgens van de huid naar de lymfeklieren getransporteerd, waar het wordt afgezet. Het onderzoeksteam uit Lund heeft daarom het verband tussen tattoos en lymfoom onderzocht.

Voor hun studie identificeerden de onderzoekers mensen met een lymfoomdiagnose via bevolkingsregisters. Deze personen werden vervolgens gematcht met een controlegroep van hetzelfde geslacht en dezelfde leeftijd, maar zonder lymfoom. Deelnemers vulden een vragenlijst in over levensstijlfactoren, waaronder of ze getatoeëerd waren.

De studie omvatte in totaal 11.905 mensen, waarvan 2.938 met lymfoom gediagnosticeerd tussen 20 en 60 jaar. Van deze groep beantwoordden 1.398 personen de vragenlijst. In de controlegroep zonder lymfoomdiagnose waren 4.193 mensen betrokken. In de lymfoomgroep had 21% (289 individuen) een tattoo, terwijl dit percentage in de controlegroep 18% (735 individuen) was.

21% meer risico

Na correctie voor andere relevante factoren zoals roken en leeftijd bleek dat het risico op het ontwikkelen van lymfoom 21% hoger was bij mensen met tattoos. De onderzoekers benadrukken dat lymfoom een zeldzame ziekte is en dat daar weinig aan verandert met het verhoogde risico. Verdere bevestiging en onderzoek naar deze bevindingen is nodig.

In Nederland hebben naar schatting ruim 1,5 miljoen mensen een of meerdere tattoos. Veel mensen laten hun eerste tattoo zetten op jonge leeftijd, waardoor ze gedurende een groot deel van hun leven aan de inkten worden blootgesteld. Bekend is dat tatoeëerinkt giftige en zelfs carcinogene stoffen bevat, zoals primaire aromatische aminen, polycyclische aromatische koolwaterstoffen en metalen. Ook is bekend dat de inkt niet op de tatoeageplek blijft zitten, maar in het lichaam doordringt en uiteindelijk in de lymfeklieren terecht komt. Toch is nooit goed onderzocht wat de langetermijngevolgen van tattoos kunnen zijn.

Groter is niet riskanter

Een oorspronkelijke hypothese van het onderzoeksteam was dat de grootte van de tattoo het risico op lymfoom zou beïnvloeden. Ze veronderstelden dat een tatoeage die een groot deel van het lichaam bedekt, een groter risico op kanker zou kunnen inhouden dan een kleine tatoeage, zoals een vlinder op de schouder. Maar de studie vond geen verband tussen de oppervlakte van de getatoeëerde huid en het risico op lymfoom. Waarom dat zo is, is vooralsnog onduidelijk. Een mogelijke verklaring is dat elke tattoo, ongeacht de grootte, een laaggradige ontsteking in het lichaam veroorzaakt, die vervolgens DNA-schade en kanker kan triggeren.

Het Zweedse onderzoeksteam wil nu verder onderzoeken of er associaties te vinden zijn tussen tattoos en andere vormen van kanker. Daarnaast willen ze nagaan of er een relatie is tussen tattoos en andere inflammatoire aandoeningen.

Referentie

Christel Nielsen, Mats Jerkeman, Anna Saxne Jöud, Tattoos as a risk factor for malignant lymphoma: a population-based case–control study, eClinicalMedicine, Volume 72, 2024, 102649, ISSN 2589-5370, doi.org/10.1016/j.eclinm.2024.102649.